Các bước hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã

Các bước hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã là việc tuân thủ các quy định pháp luật về thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai là yếu tố then chốt để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể có liên quan. Bài viết này tập trung phân tích chi tiết thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã, một cấp độ hòa giải cơ sở quan trọng trong hệ thống giải quyết tranh chấp đất đai.

Các bước hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã

Luật mới về đất đai có quy định hòa giải tại UBND xã là bước tiền tố tụng bắt buộc đối với tranh chấp đất đai?

Theo  khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024, hòa giải tại UBND cấp xã là một thủ tục bắt buộc trước khi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền (được quy định tại Điều 236 của Luật này) tiến hành giải quyết tranh chấp đất đai. Tuy nhiên, phạm vi bắt buộc này được giới hạn bởi khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, theo đó chỉ những tranh chấp mà cốt lõi là xác định quyền sử dụng đất hợp pháp mới phải trải qua hòa giải tại UBND xã nơi có đất. 

Ngược lại, đối với các tranh chấp khác như phát sinh từ hợp đồng chuyển nhượng hoặc thừa kế quyền sử dụng đất, việc hòa giải tại UBND xã không phải là điều kiện bắt buộc để các bên có thể khởi kiện hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết. 

Đáng chú ý, khoản 1 Điều 235 Luật Đất đai 2024 mạnh mẽ khuyến khích các bên tìm đến các hình thức hòa giải khác, bao gồm tự hòa giải, hòa giải ở cơ sở, hòa giải thương mại hoặc các cơ chế hòa giải được pháp luật công nhận.

Trình tự hòa giải các vụ việc tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân xã nơi phát sinh tranh chấp

Các bước hành chính trong thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã (theo Luật Đất đai 2024 và Nghị định 102/2024/NĐ-CP):

Bước 1: Nộp đơn yêu cầu

Người có nhu cầu hòa giải nộp đơn và các tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất tại UBND xã nơi có đất đang tranh chấp.

Bước 2: Xử lý hồ sơ ban đầu

UBND xã có 03 ngày làm việc để xem xét và thông báo (bằng văn bản) về việc thụ lý đơn cho các bên và Văn phòng đăng ký đất đai. Trường hợp không thụ lý, phải có văn bản giải thích rõ lý do.

Bước 3: Điều tra và thu thập chứng cứ

UBND xã tiến hành xác minh thông tin, thu thập các giấy tờ liên quan đến nguồn gốc, quá trình sử dụng và hiện trạng thửa đất từ các bên.

Bước 4: Thành lập Hội đồng hòa giải

Chủ tịch UBND xã ban hành quyết định thành lập Hội đồng hòa giải, bao gồm các thành phần theo luật định.

Bước 5: Tổ chức phiên hòa giải

Hội đồng hòa giải tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các bên tranh chấp và các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Bước 6: Lập và xử lý biên bản hòa giải

Biên bản hòa giải được lập, ghi rõ kết quả (thành công hoặc không thành công).
+ Thành công: Biên bản được gửi đến các bên liên quan để thực hiện.
+ Không thành công: UBND xã hướng dẫn các bên về thủ tục chuyển hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tiếp theo.

Thời gian thực hiện toàn bộ thủ tục hòa giải: Tối đa 30 ngày kể từ ngày UBND xã nhận được đơn yêu cầu hợp lệ.

Trình tự các bước thực hiện hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã

Sau khi UBND xã lập biên bản hòa giải không thành về tranh chấp đất đai, quy trình giải quyết vụ việc sẽ tiếp tục như thế nào?

Trong trường hợp hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã không mang lại sự thống nhất giữa các bên: UBND xã sẽ tiến hành lập biên bản ghi nhận sự kiện này và có trách nhiệm hướng dẫn các bên về thủ tục nộp đơn đến cơ quan có thẩm quyền để tiếp tục giải quyết vụ việc. Theo Điều 236 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền này được xác định dựa trên các yếu tố sau:

• Khi các bên đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có các giấy tờ pháp lý quy định tại Điều 137: Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai và tài sản gắn liền với đất thuộc về Tòa án.
• Khi các bên không có các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định: Các bên được trao quyền lựa chọn giữa việc gửi đơn yêu cầu giải quyết đến UBND cấp có thẩm quyền hoặc trực tiếp khởi kiện tại Tòa án để được giải quyết theo quy định pháp luật.
• Đối với các tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại mà đối tượng là đất đai: Tòa án, theo thủ tục tố tụng dân sự, hoặc Trọng tài thương mại Việt Nam, theo pháp luật về trọng tài thương mại, là các cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai sẽ khác nhau tùy thuộc vào cơ quan có thẩm quyền. Cụ thể, đối với UBND cấp có thẩm quyền, quy trình này được quy định tại Điều 236 Luật Đất đai 2024 và Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP. 

Việc khởi kiện và giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án lại được điều chỉnh bởi Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. 

Trọng tài thương mại có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp thương mại liên quan đến đất đai, và thủ tục giải quyết sẽ tuân theo Luật Trọng tài thương mại 2010.

Các câu hỏi thường gặp về vấn đề hòa giải tranh chấp đất đại tại UBND xã

Cá nhân hoặc tổ chức nào có quyền gửi đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai đến UBND cấp xã?

Luật Đất đai 2024, cụ thể tại khoản 2 Điều 235, quy định rõ ràng rằng các bên đang có tranh chấp về đất đai có quyền gửi đơn yêu cầu hòa giải đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thửa đất đó tọa lạc.

Theo quy định, các bên tranh chấp đất đai có được phép yêu cầu thay đổi người tham gia vào Hội đồng hòa giải không?

Pháp luật hiện hành không quy định rõ về việc yêu cầu thay đổi thành viên Hội đồng hòa giải cấp xã. Tuy nhiên, nếu có lý do chính đáng về sự thiếu khách quan của một thành viên, các bên có thể trình bày với Chủ tịch Hội đồng để xem xét.

Trong quá trình hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã, các bên có thể ủy quyền cho người khác tham gia thay mặt mình không?

Hoàn toàn có thể. Các bên tranh chấp có quyền ủy quyền hợp pháp cho người khác đại diện tham gia vào quá trình hòa giải tại UBND cấp xã. Việc ủy quyền này cần được thực hiện bằng văn bản và phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật (nếu có).

Trong quá trình hòa giải tranh chấp đất đai, các bên tham gia có quyền yêu cầu thay thế thành viên của Hội đồng hòa giải không?

Hiện tại, pháp luật chưa có quy định cụ thể về việc các bên tranh chấp có quyền yêu cầu thay đổi thành viên Hội đồng hòa giải cấp xã. Mặc dù vậy, nếu có căn cứ xác đáng cho thấy một thành viên nào đó có dấu hiệu không khách quan, các bên có thể trình bày ý kiến này với Chủ tịch Hội đồng hòa giải để được xem xét giải quyết.

Hòa giải tại UBND cấp xã có phải là điều kiện tiên quyết cho mọi loại kiện tụng đất đai không?

Không hoàn toàn đúng. Theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, hòa giải tại UBND cấp xã chỉ là thủ tục bắt buộc đối với các tranh chấp nhằm xác định ai có quyền sử dụng đất hợp pháp trước khi gửi đến cơ quan có thẩm quyền. Các tranh chấp khác liên quan đến đất đai, như tranh chấp hợp đồng hoặc thừa kế, thì không yêu cầu bước hòa giải này tại UBND cấp xã.

Dịch vụ tư vấn và đồng hành trong quá trình hòa giải tranh chấp đất đai

Luật Long Phan PMT: Chúng tôi tự hào cung cấp dịch vụ toàn diện về tư vấn và hướng dẫn hòa giải tranh chấp đất đai, đảm bảo chuyên nghiệp và hiệu quả. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi cam kết hỗ trợ Quý khách hàng giải quyết các tranh chấp một cách nhanh chóng và đạt được kết quả tốt nhất. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Tư vấn cặn kẽ các quy định pháp luật về hòa giải tranh chấp đất đai.
• Hướng dẫn tỉ mỉ về quy trình và hồ sơ hòa giải tại UBND cấp xã.
• Đảm nhận vai trò đại diện, tham gia tích cực vào quá trình hòa giải.
• Hỗ trợ soạn thảo các văn bản pháp lý một cách chính xác và hiệu quả.
• Đề xuất các phương án giải quyết tối ưu khi hòa giải không thành công.
• Tư vấn và giải đáp mọi khía cạnh pháp lý liên quan đến tranh chấp đất đai.

Dịch vụ tư vấn hòa giải tranh chấp đất đai của Luật Long Phan PMT

Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã, theo quy định của Luật Đất đai 2024, là một bước quan trọng và bắt buộc trong một số trường hợp, giúp các bên có cơ hội tự giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình, tiết kiệm thời gian và chi phí so với kiện tụng. Nếu Quý khách hàng đang gặp khó khăn trong các vấn đề liên quan đến hòa giải tranh chấp đất đai, cần được tư vấn hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ luật sư chuyên về đất đai, hãy liên hệ ngay với Luật Long Phan PMT qua số điện thoại 1900.63.63.87 để được hỗ trợ tận tâm.
Nguồn: Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã
Xem thêm: 

• Cách thức khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND
• Mẫu đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai 

Hashtag:  #HoagiaiDatDai #GiaiQuyetTranhChapDatDai #TranhChapDatDai #LuatDatDai #LuatLongPhanPMT